The plays of our culture. A formal differentiation between theatre and liturgy

Samenvatting

Omdat de discussie over de verhouding tussen liturgie en theater onder de Tilburgse liturgen verhevigt, heb ik haar geprobeerd op deductieve wijze te definiëren. Het uitgangspunt van deze werkwijze is dat elk verschil, en dus ook het verschil tussen liturgie en theater, een formele differentiatie vooronderstelt. In dit artikel kom ik tot de hypothese dat liturgie en theater een houding ten opzichte van de waarheid vertegenwoordigen. Wanneer de dagelijkse communicatie de waarheid als empirische waarheid begrijpt, dat wil zeggen een modalisatie van de dingen met een zijn en verschijnen, formuleren liturgie en theater andere waarheden, uitgestelde waarheden. Het theatrale in onze cultuur is een modalisatie van de dingen met een zijn en een niet-verschijnen (of een verschijnen en een niet-zijn), hetgeen de werkelijkheid als een illusie voorstelt. Het liturgische in onze cultuur is een modalisatie van de dingen met een zijn en een niet-niet-verschijnen (of een verschijnen en een niet-niet-zijn), hetgeen de werkelijkheid als een geheim voorstelt. Deze uitgestelde werkelijkheidsbenadering heeft logischerwijs ook invloed op de semiotieken of taalsystemen die in theater en liturgie functioneren: waar theatrale muziek illusoir is, is liturgische muziek mysterieus, tegenover de verlangde oprechtheid van natuurlijke muziek. Aldus creëren deze spelen van onze cultuur de mogelijkheid om vanuit een werkelijkheid-maskerende positie het dagelijks leven waarachtiggelovend aan te gaan.